Spreekwoorden, gezegden (en Wilders)

Wilders zei gisteren in het opmerkelijke interview met Frits Wester tot twee keer toe:

"Je bent een knip voor de neus niet waard als ..."

De PVV-leider bezigt zoal u wellicht weet heel veel spreekwoorden en gezegden uit de oude doos. Henk en Ingrid spreekt dat blijkbaar erg aan. Met het spreekwoord als one-liner hoeft Wilders de ongewenste nuance niet te verwoorden. Kost alleen maar tijd. De oudere PVV-fan denkt: Ha, die zegswijze ken ik nog van de lagere school of de mulo, terwijl de jongere denkt dat Geert ze zelf verzint, want op school leer je die uitdrukkingen niet meer.

Als je toch spreekwoorden gebruikt, moet je het goed doen. Het moet zijn:
"Je bent geen knip voor de neus waard als ..." 


Ik was de zolder aan het opruimen. Ik vond het boek terug van dr. F.A. Stoett - Nederlandse spreekwoorden en gezegden. Achterin zat een stencil waarop ik 100 spreekwoorden had getypt, met de betekenis erachter. Als docent Nederlands moest je toen (ca. 1980) je eigen lesstof maken. Ik vond en vind spreekwoorden en gezegden zeer nuttig om te leren. In mijn eigen schooltijd - mulo en hbs- moesten we veel spreekwoorden leren. Als docent vond ik dat ook nuttig voor de volgende generatie leerlingen.
Ik heb zelf het idee dat ze de spreekwoorden en uitdrukkingen tegenwoordig niet meer hoeven te leren, een uitzondering daargelaten. Een grote verarming van de taalschat.

Je krijgt een taalkundig generatieconflict als de kinderen de spreekwoorden van hun ouders niet meer begrijpen. Met spreekwoorden sla je de spijker op de kop. Het is efficiënt en bondig taalgebruik. Mits de zendende en de ontvangende partij min of meer dezelfde taalschat hebben. Op het gebied van spreekwoorden groeien de generaties uit elkaar. Daar is niet aan te doen.

Spreekwoorden, gezegdes, uitdrukkingen zijn ook leuk. Lees dit maar eens:
99 malapropismen

Mijn vrouw is een kei in het rondstrooien van spreekwoorden en gezegden. Ze doet niets liever. En ze heeft een scherp oor voor elk gehoord spreekwoord dat rammelt. Van het type:
Ze moei me het gras uit de bek. Oftewel: Ze haalde me de woorden voor de voeten weg.
(Als iemand je voor is met iets te zeggen) Dit zijn contabinaties. (Denk daar maar eens over na)

Dus is Wilders geen knip voor de neus waard als hij zijn klassieke spreekwoorden niet kent.