Nikkele of Nikkelen Nelis? Over het stoffelijk bijvoeglijk naamwoord

Het is een mooie en gouden ring. Het is een hoge en houten kast. Het is een dikke en leren riem. Het is een fraaie en fluwelen bontkraag. Ik krijg een houte(?) kop van al die fouten bij het stoffelijk bijvoeglijke naamwoord die alle met een -n aan het eind geschreven moeten worden. Een kleine bloemlezing van Marktplaats:

Het is een satijnen robe, een diamanten sieraad, de koperen ploert (gemaakt van de stoffen satijn, diamant en koper)

Nog wat documentatie:

Link 1
Link 2
Link 3

We lossen deze euvels wel op

Euvel is een beetje een raar woord. De jongelui kennen het niet meer. In ouderwetse uitdrukkingen komen we het woord euvel nog tegen. Voor het woord 'euvel' helemaal is verdwenen, schenk ik er nu wat aandacht aan.
Enkele dagen hoorde ik journalist en VARA-presentator Jan Tromp nog spreken van 'de euvele moed hebben'. Hopelijk is hij niet de laatste gebruiker van dit woord 'euvel'.


U moet het mij niet  euvel duiden. = u moet het mij niet kwalijk nemen


Wij zullen dit euvel snel oplossen = mankement  
  `
De euvele moed hebben om...
iets doen waar anderen boos van zullen worden
*-MOED, m. gmv. baldadigheid, onbeschaamdheid.
de euvele moed hebben om (= het lef hebben om)


euvelmoedig
1) Kwaadwillig 2) Kwaadwilligheid 3) Onbeschaamd


euveldaad
1) Misdaad 2) Schelmstuk 3) Slechte daad 4) Snode daad 5)Snoodheid 6) Wreveldaad


 euvels
Zelfst. Naamw. Meervoud van euvel gebrek. Synoniem: mankement    `Wij zullen dit euvel snel oplossen.


Genoeg ge-euveld voor vandaag!

Borat als taalvernieuwer

Taal wordt gemaakt door ons allen. Als een woord maar populair genoeg wordt, dan is de kans groot dat het officieel in het woordenboek komt. In Nederland zijn Jiskefet, Koot en Bie, Wim T. Schippers bijvoorbeeld verantwoordelijk voor aanzienlijk veel nieuwe woorden. Hieronder een voorbeeld in het Engels. De Mirror meldt dat Sacha Baron Cohen (Ali G. en Borat) de Engelse woordenschat heeft verrijkt met het woord 'mankini', dat maffe badpak dat hij introduceerde. Het woord 'retweet' zal ook wel een blijvertje worden in de Nederlandse taal, zoals in de Engelse.

Mankini, retweet among new words in Oxford English Dictionary

Decrease font size Increase font size

Sacha Baron Cohen as Borat (Pic: PA)

MANKINI is now officially part of our language after appearing in the Oxford English Dictionary.

The name of the revealing male bathing costume made famous by Sacha Baron Cohen in his Borat film is joined by other new words from modern technology.

They include retweet (sharing a Twitter message), sexting (sending saucy texts), and cyberbullying (bullying online or by text).

(het gaat om neologismen, nieuwe woorden)

Nefast, een heel raar woord

Soms denk je dat je een typefout ziet, een slordigheidje. Zoals in onderstaande zin

"Dirk onderhoudt ook te nauwe relaties met enkele journalisten en dat is soms nefast. 

Nog nooit gezien, dat woord 'nefast'. Blijkbaar heeft de journalist van de krant die dit woord bezigde er alle vertrouwen in dat de gemiddelde lezer dit woord kent. Zou het een Belgicisme zijn? Wie van de lezers kent dit voor mij vreemde woord? Reageer.

Zie hier de betekenis van nefast.

Nefast verovert Nederland.

Wow, wauw, wouw en wou

WOW
WOW! Zie net Rochelle bij BLVD over fotoshoot in Parijs.....wat ziet ze er ongelofelijk mooi uit zeg.......ben toch best beetje trots hoor!
WAUW
 Ze noemen het de 'wauw-factor': als een consument geen 'wauw'-gevoel beleeft, deugt het product niet. Dove, de zeep die claimt geen zeep en daardoor bijzonder zacht voor de huid te zijn, scoort heel hoog op de schaal-van-'wauw'. 'Anders was het niet zo'n groot succes', zegt 'Dove-man' Peter Waxman, geestelijk vader van de marketing-strategie. Waxman...


WOUW
Plaatsnaam


WOUW (Zwarte)
ROOFVOGEL


WOW
Computerspel


WOU


Ik wilde het eigenlijk niet over wou hebben! (spreektaal voor verleden tijd willen)


WOU


In Wou en Lau: Wou=Wouter en Lau=Laura (stiefzoon en vrouw, geen Stiefbeen en zoon, dat is weer wat anders!)

Achternamen bestaan al 200 jaar, Sukkel!

Op 18 augustus 1811 verplichtte Napoleon iedere Nederlander een achternaam te dragen, zo lees ik vandaag in de Volkskrant. Ik lees ook waarom. Nuttig bij het innen van belastingen en het werven van soldaten.

Taalonderzoeker Bloothooft (What's in a surname?) legt ook uit dat veel Nederlanders juist niet in 1811 een ongemakkelijke, ondeugende achternaam kozen om Napoleon te pesten. Die rare achternamen als Sukkel, Kloot, Pik of Poepjes bestonden al veel langer en hadden een heel andere betekenis dan nu. Bijvoorbeeld Sukkel was geen loser, maar een zoon van  (voornaam) Sickel. Verder schrijft hij dat m.n. in Zuid-Nederland in 1811 al 70% van de mensen een achternaam had.

Waarom lees ik dit nu pas en niet 40 jaar geleden? Ik had dit eerder willen weten. Want ik en de meeste Nederlanders lopen hun hele leven al rond met de onzininformatie over de achternamen.

Tot slot nog een anekdote.

Ik stond als jong knaapje met ons gezin op een camping aan het Veluwemeer. Een paar vriendjes van me waren ook overgekomen uit Veenendaal. 's Avonds moesten we ons in een grote tent opgeven voor de spannende dropping die nacht. Alle inschrijvers werden in groepen verdeeld. De tent was barstensvol, jongeren en volwassenen. De namen van de groepsindeling werden  via de geluidsinstallatie rondgetoeterd. Een van mijn vriendjes heette Epi Sukkel. Toen de blikken stem omriep "Sukkel", lag de hele tent in 1 deuk, algemene hilariteit. Mijn vriendje werd ineens onvindbaar (kroop onder het denkbeeldige tentzeil), ik kreeg een rode kop en bijna een halve eeuw later schaam ik me nog dat ik een vriendje had met de naam Sukkel.
(Ter geruststelling: de brave borst is later verder gegaan door het leven onder de naam Evert Suvee, waarover  bij droppingen nu niemand vervelend zou doen.)

Een foutje wat heel veel gemaakt wordt (dat-wat)

Een wel heel veel voorkomende taalfout is het gebruik van wat i.p.v. dat, in zinnen als:
Het meisje wat ... Het kabinet wat.... Het boek wat ...
Wat moet dat zijn, is een betrekkelijk voornaamwoord dat verwijst naar een het-woord dat voorafgaat.
En het zijn niet de minsten die zich hieraan schuldig maken, tot aan ministers toe.
Onze Taal wijst wat af, geeft ook aan dat deze fout wel enorm veel gemaakt wordt. Kijk naar de uitleg op de site van Onze Taal.

Hartgrondig of hardgrondig?

De Londense politie treedt hartstikke/hardstikke hartvochtig/hardvochtig op bij de hartnekkige/hardnekkige rellen die de regering voortaan alleen nog maar hartgrondig/hardgrondig wil aanpakken.

U twijfelt toch niet over de juiste spellingskeuze? Wel? Kijk dan even bij de reactie voor het juiste antwoord.

Zoontje dat ?

Uit VK, column Sylvia Witteman, "Schuimbekken"

".... vergezeld van mijn 10-jarig zoontje Boelie, dat intussen een stripboek las."

Is dit woordje 'dat' goed of fout??

(commentaar in reactie)

Een builtje patat

De een zegt patat en de ander friet. Maar bestel wel de juiste soort, want er zijn oneindig veel varianten.
Als zeer jong provinciaaltje bestelde ik op het Kijkduinse strand: "Een builtje (zakje) patat." Waarop de frietboer vroeg: "Een zakje friet?" "Ja,"knikte ik beschaamd.


Hier een overzicht van alle soorten friet/patat


Friet is er in verschillende diktes vanaf 6 mm tot wel 15 mm.
Belgische frieten
Zak diepvriesfrieten
Fish and chips
De frieten worden twee keer gebakken. Een eerste keer gaan de frieten het frituurvet of frituurolie (van ongeveer 160°C) in om voorgebakken te worden. Tijdens die voorbak (5 à 6 minuten) wordt de rauwe aardappel vooral gekookt en niet zozeer gebakken, waardoor de aardappel een groot gedeelte van zijn vocht verliest. Na die voorbak laat men de frieten een half uur rusten, waarna ze in frituurvet (of -olie) van 180°C gebakken worden tot ze een mooie goudbruine kleur hebben. Voorgebakken frieten ("diepvriesfrieten") zijn verkrijgbaar die dan nog maar één keer gebakken hoeven te worden.
Belgische frieten hebben meestal een dikte van 10 tot 13 mm.
Franse pommes frites
Franse allumettes zijn zeer dunne patates frites die eenmalig gebakken worden (in tegenstelling tot andere friet die eerst wordt voorgebakken op een lagere temperatuur).
Tijdens het begin van de Irakoorlog is er in Amerika sprake van geweest om de naam 'Frans' te veranderen in 'Freedom', omdat Frankrijk tegen de oorlog was.
Engelse Chips
Engelse chips zijn dikker dan de Belgische friet en worden vaak gewoon in de pan gebakken in plaats van gefrituurd. Meestal heeft het vet ook een lagere temperatuur dan in Nederland en België, waardoor de Engelse friet niet dichtschroeit en daardoor meer vet opzuigt ("soggy chips"). In het Verenigd Koninkrijk is het de gewoonte friet te bestrooien met (malt) azijn en te eten met vis: fish & chips is er ongemeen populair als fastfood.
Raspatat
Raspatat is een soort patat uit geperste aardappelpuree.
Steppegras
Steppegras is een zeer dunne friet, vandaar dat de naam afgeleid is van gras. De friet wordt als een hoopje bovenop de steppegrassaus (een soort Provençaalse saus) overgoten stuk vlees geserveerd. Dit gerecht is gepatenteerd door Jean Ceustermans, restauranthouder in Leopoldsburg.
friet-stro of stro aardappelen
frietstro is ook een zeer dunne friet van 1,5 mm dik en wordt in één keer gebakken zoals de Franse 'pommes allumettes'.
Friet met bijgerechten en sauzen
Eten de Britten hun friet veelal met azijn of met ketchup en kennen Amerikanen vrijwel niets anders dan ketchup om de frieten in te dopen, in de Lage Landen is er een ware frietsaus-cultuur.
Friet met sauzen in Nederland
Friet wordt vaak gegeten als snack in bepaalde combinaties met sauzen. Deze samenstellingen hebben soms kleurrijke namen, die vaak sterk regionaal bepaald en bekend zijn. In Vlaanderen worden frieten meestal besteld als "een pakje met x" of "een grote/kleine (friet) met x", in Nederland zijn combinaties van sauzen vaak (regionaal) bekend onder specifieke benamingen:
Friet met
Friet met is friet met mayonaise. In Nederland serveren de meeste snackbars tegenwoordig fritessaus, omdat dat goedkoper is (gezien het minder olie bevat) en de emulsie langer houdt op de warme frieten. Dit wordt door de meeste klanten niet als problematisch ervaren, ook omdat fritessaus als minder ongezond wordt beschouwd door het lagere vetgehalte. Ondanks de duidelijke smaakverschillen worden in de meeste (Nederlandse) snackbars 'mayonaise' en 'fritessaus' vaak als synoniem gezien. In België echter blijft het gebruik van mayonaise onaangetast.
Patatje rotzooi
Patatje rotzooi is friet met pindasaus, mayonaise, currysaus en uitjes. Het wordt ook wel patatje ziekenhuis genoemd.
Friet speciaal
Friet speciaal is friet met mayonaise, (curry)ketchup en uien. In Nederland wordt de curry soms vervangen door tomatenketchup maar meestal kan er gekozen worden tussen beide soorten. De term friet speciaal is ook in België bekend. In Bergen op Zoom wijkt men hiervan af door aan het "frietje speciaal" ook nog pindasaus toe te voegen, wat elders bekend staat als "oorlog".
Friet met satésaus
Friet met satésaus is friet met pindasaus (ook wel bekend als satésaus). Dit wordt in de volksmond ook wel aangeduid met friet saté of patatje pinda.
Patatje halfom
Patatje halfom is friet met piccalilly en mayonaise. Deze combinatie van sauzen is over het algemeen niet erg bekend onder de naam "halfom". Deze term wordt wel erkend in Zuid-Holland en het westen van Noord-Brabant, maar dat verschilt van plaats tot plaats.
Patatje flip
Patat flip is friet met pindasaus en mayonaise, met uitjes wordt het in sommige regio's een patatje oorlog genoemd.

Patatje oorlog
Patatje oorlog verschilt per regio, kan zijn:
a) friet met pindasaus en mayonaise, naar keuze nog aangevuld met rauwe (gesnipperde) uitjes.
b) friet met mayonaise, ketchup, currysaus, pindasaus en uien.
c) friet met mayonaise, pindasaus, currysaus en rauwe (gesnipperde) uitjes, maar zonder ketchup.
In België is een "Friet oorlog" friet met stoofvleessaus, mayonaise en ketchup.
De toevoeging oorlog is een verwijzing naar het slordige toevoegen van de ingrediënten, alsof het om een slagveld gaat. Ook de toevoeging van curry (in het verleden vaak ketchup) zal in het ontstaan van de naam hebben bijgedragen en zo bezien een lugubere naam. Er waren nog wel andere namen voor dit recept in omloop, die een even nare connotatie hebben, zoals het patatje overweg. Er is getracht een minder lugubere benaming in te voeren ('frietje feest'), maar dit sloeg in het geheel niet aan.
Patatje feest
Patatje feest is een na de Tweede Golfoorlog ingevoerde politiek correcte benaming van patatje oorlog.
Ook werd er in 1998 gepoogd de naam van patatje oorlog in patatje feest om te dopen. De gebruikelijke aanduiding is echter nog steeds patatje oorlog.
Patatje vrede
De aanstootgevende naam van het patatje oorlog heeft er bij enkele snackbars toe geleid dat zij de lokale patat oorlog omgedoopt hebben in een patatje vrede.
Patatje Peeters
Patatje Peeters is patat met ketchup en mosterd. Het best is hiervoor een vrij scherpe Dijon mosterd te gebruiken om de zoete smaak van de tomatenketchup het hoofd te bieden. Het Patatje Peeters is ook wel bekend onder de naam "Frietje Mediterranee."
Patat Chillimayo
Patat Chillimayo is een frietje geserveerd met een saus van mayonaise en chilisaus ('vlammensaus'). Deze saus kan het beste gemaakt worden met drie delen romige mayonaise en één deel chilisaus. De pittige chilisaus maakt dat de mayonaise een licht pittige en zoete smaak krijgt. Dit wordt ook wel een patatje Timsalabim genoemd.
Patat Samurai
Patat Samurai is een scherpere variant op de chillimayo. Het frietje wordt geserveerd met een saus van mayonaise en sambal.
andere sauzen
Andere toevoegingen die ook wel worden aangeduid als patat met zijn andalouse, tartaar, piccalilly, Joppiesaus en ketchup (curry of tomaten)

Friet met bijgerechten:
Friet Super / "Supertje"
Een supertje of friet(je) super is de naam voor een frikandel met friet die in één bakje geserveerd worden. Deze variant van het frietje is bekend in sommige delen van Noord-Brabant en Gelderland; op sommige locaties wordt de frikandel vervangen door een gehaktbal of een andere snack. Een supertje is doorgaans iets goedkoper dan een friet met een losse snack erbij.
De bekendste vorm van een supertje is het "supertje speciaal". Rondom Tilburg, 's-Hertogenbosch en Oss krijgt men dan curry, mayonaise en uien erbij. In Bergen op Zoom betekent "speciaal" dat men er naast de curry, mayonaise en uien ook nog pindasaus bij krijgt.
Frietje "ALA"
Benaming die veel in Nederlands Limburg voorkomt (regio Venlo) voor een Frikandel met zuurvlees, bedekt met friet speciaal.
Friet Waterfiets
Een waterfiets of "friet(je) waterfiets" is een vooral Nijmeegse variant op het supertje. Deze populaire snack bestaat uit twee frikandellen, bedekt met friet. Daarbovenop zijn mayonaise (of frietsaus), curry en uitjes gedaan, en bij correcte uitvoering van deze snack zit bovenop de sauzen nog een klein schepje friet.
Friet Catamaran
Een Catamaran bestaat uit een frietje speciaal met daarboven aan de zijkanten twee frikandellen speciaal. Deze Catamaran is vooral bekend in Noord-Brabant.
Friet saté
Friet saté is friet met saté.
De term wordt ook gebruikt voor een patat met pindasaus.
Patatje stoofvlees
Patatje stoofvlees, ook wel genoemd "Frietje Stoof" is, zoals de naam al zegt, friet met stoofvlees/hachee, behalve in Vlaanderen, waar het "friet met stoofvlees" of "friet met stoverij" genoemd wordt, wordt het in Nederland ook in Noord-Brabant, Limburg en delen van Gelderland geserveerd. Een variant is het Limburgse 'frietje zuurvlees'.
Kapsalon
De Kapsalon is een vrij recente toevoeging, oorspronkelijk uit Rotterdam, maar nu bij steeds meer snackbars- en dönerzaken te verkrijgen. Kapsalon bestaat uit een aluminium bakje met patat, kebab, en kaas. Dit wordt gegrild, waarna salade en sauzen naar keuze worden toegevoegd (vaak knoflooksaus en sambal). Vaak is er ook de keuze om er een ander grillproduct als falafel of kebab bij te bestellen.
Friet Pita
Friet Pita bestaat uit een bakje friet met shoarma of gyros, groenten en looksaus.
Mitraillette
Een Mitraillette is een broodje met daarop frieten, één of meerdere sauzen en een snack uit het assortiment van de desbetreffende frituur, meestal een hamburger. Een Mitraillette komt hoofdzakelijk in België voor. De Franse variant, met stokbrood, heeft regelmatig kebab als bijgerecht.

Welke bekende fout?

bron: Voetbalprimeur.nl

Heerenveen beseft zich dat Beerens' onderkoelde relatie met trainer Ron Jans niet meer te herstellen is en wil meewerken aan een verkoop.


Welke veelgemaakte fout zie je in bovenstaande zin?


(antwoord lees in je in Reacties)

Een jurkje met gebloemde rozen op Marktplaats

Van Marktplaats.nl: (met dank aan mijn vrouw, ik zoek geen jurkjes op Marktplaats!)

1. Jurkje.... Omdat ik ben afgevallen, pas ik het niet meer.

2. Aangeboden: Jurkje met gebloemde rozen.

3. Een zijde jurk. Een satijne jurk.

Commentaar bij

1) Hoor je steeds vaker: ik pas het niet meer, i.p.v. het past me niet meer
2) Beetje dubbel. Wel kan: een gebloemd jurkje met rozen
3) Zijde en satijn zijn stoffen. Zgn. stoffelijke bijvoeglijke naamwoorden krijgen altijd een -n, dus een zijden en een satijnen jurkje. Een houten tafel en geen ovalen tafel (hout is stof, ovaal niet).

Taalfouten op Marktplaats

Marktplaats is een podium waarop niet alleen allerlei waren worden aangeboden maar ook taalfouten, tegen elk aanbod.
Als je Bennie heet en ook nog uit Almelo komt, dan weet je het wel, getuige onderstaande advertenties.Bennie's taalthema vandaag is: los schrijven wat aan elkaar hoort. Bennie behoort tot de helft van de Marktplaats-los-schrijvers. (Over de andere soorten taalfouten zullen we het maar niet hebben.)

Komkommertijd is een blijvertje

Ja, mensen, het is een mooie, zonnige dag vandaag. Het werd tijd. Tijd voor komkommertijd. 

Een bekende Nederlander twitterde vandaag: Het enige nieuws vandaag zal wel weer Ajax zijn.

Hieronder een voorbeeld.

Varkens in Taiwan moeten naar de wc

TAIPEI - Na een succesvolle test op een boerderij in het zuiden van Taiwan moeten voortaan alle varkens in het land naar het toilet. Volgens het milieubureau van de overheid scheelt het veel vervuiling als de dieren niet te pas en te onpas hun behoeften doen, maar daar één plek voor kiezen.


Op de testboerderij werd een toiletruimte ingericht, die werd ingesmeerd met de uitwerpselen van varkens. Dat trok de dieren aan, zodat ze op de juiste locatie poepten en plasten. De hoeveelheid afvalwater van het bedrijf daalde door de maatregel met 80 procent.

Daarnaast hielp het 'toilet' het aantal ziektes onder de varkens te verminderen en werden de dieren vruchtbaarder. Ook was de boerderij schoner en stonk het er minder.

Tot zover het voorbeeld van een komkommertijdbericht, bij gebrek aan echt nieuws.

Wat zegt de Wikipedia over komkommertijd? Dit:

In het Nederlandse taalgebied is komkommertijd voor het eerst opgetekend in 1787. Op 14 juli 1787 schrijft het Rotterdamse patriottenblad Het Saturdags Kroegpraatje, in een tweespraak tussen Piet en Kees: ,,Is er van de week ook wat nieuws van de groote Heeren uit den Haag?’’, vraagt Piet. ,,Neen’’, antwoordt Kees, ,,maar je mot denken, het is, regtevoort [momenteel], in de komkommertyd, en dan staat alles zoo wat stil.’’ Vervolgens vinden we het woord in 1792 (,,het schijnt wel een eeuwigdurende komkommertijd’’), en in 1793 zelfs in een vertaalwoordenboek (Marin, Nederlands-Frans, 6de editie: ,,’t is in den komkommertijd. ’T is den tijd dat er niet[s] te doen valt’’; in de voorgaande editie ontbreekt het).

Daarna komen we komkommertijd decennialang niet meer tegen, maar dat is wellicht te verklaren uit het feit dat er voor de eerste helft van de 19de eeuw momenteel relatief weinig bronnen digitaal ontsloten zijn. Vanaf 1858 duikt komkommertijd geregeld in Nederlandse kranten op. Dit sluit aan bij de ontwikkeling in het Duits, want volgens Pfeifer (1993, Etymologisches Wörterbuch, blz. 1170) raakte het woord in het midden van de 19e eeuw in Duitse kranten in de mode. Alles bij elkaar is het dus het meest waarschijnlijk dat het Nederlandse komkommertijd een leenvertaling is van het Duitse Sauregurkenzeit.

Aan het begin van de twintigste eeuw schijnen kranten in de komkommertijd vooral graag te hebben geschreven over zeeslangen. Althans, in 1914 schreef de woordenboekmaker Mathijs Jacobus Koenen bij het woord zeeslang, dat in de voorgaande druk nog zeer zakelijk was behandeld: ‘Zeeslang, ook monsterslang, die, naar men wil, in den oceaan verblijf houdt en nu en dan gezien wordt, vooral in den komkommertijd.’ Twee jaar later schreef de volkskundige Jos Schrijnen: ‘Fabelachtige sprookjesdieren zijn de meerkat, de beruchte zeeslang - óók bekend uit onzen komkommertijd en eveneens de zeeslang der lucht.’ Zie ookkomkommerdier.

In het West-Vlaams werd de komkommertijd ruim honderd jaar geleden ook wel plattebonentijd genoemd, maar dat woord is inmiddels in onbruik geraakt.. 

De Duitse term voor komkommertijd is Sauregurkenzeit (augurkentijd – Gurke is het Duitse woord voor "komkommer"). (tot zover Wikipedia)

Serieuze media mijden komkommertijdberichten. Sommige voeren ze dagelijks op, zoals de Telegraaf. Op de voorpagina een oververhitte kreet vanuit het gefrustreerde volk, een mishandelde poes en een verkrachte bejaarde.

Altijd lekker om te lezen,kauwgom voor de ziel. 

Komkommertijd beperkt zich allang niet meer tot de zomermaanden, de oogsttijd van de komkommer, want de komkommer kun je het hele jaar eten. Is geen seizoengroente meer. 

En een journalist kan toch niet bij de hoofdredacteur aankomen met:"Sorry, vandaag geen nieuws. Ik wacht wel tot het aanbod van komkommers zijn beste tijd gehad heeft."