Journaal, letterlijk, potlood, tabloid en piano

Iedere woensdag buigt Volkskrant-redacteur Jean-Pierre Geelen zich in de rubriek 
‘Zegge & schrijve’ over “nieuwerwetsigheden in de taal en hoe daar mee om te gaan”. Geelen is de vaste tv-recensent van de Volkskrant, en daar is ook in de taalcolumn nog wel wat van te merken. Ik kan deze taalrubriek van harte aanbevelen.


Vandaag gaat het over een taalverschijnsel dat mij ook al was opgevallen en waarover ik wilde schrijven, maar Jean-Pierre was me net voor:


letterlijk  De ziekenhuisdirecteur zei (over het hoge aantal comazuipers): "Dan breekt me letterlijk de klomp." Geelen: je ziet het al voor je: de directeur loopt op klompen. Het woord letterlijk wordt steeds figuurlijker, een raar taalverschijnsel en trend.





Bron: Taalpost d.d. 28-3-12

Taalschrijver Wim Daniëls is op YouTube gestart met een reeks: Wim legt 't uit. In deze filmpjes legt hij in begrijpelijke taal uit waar woorden vandaan komen.

In zijn eerste filmpje vertelt Daniëls beeldend over de herkomst van de woorden potlood, tabloid en piano.

Het Journaal van de NOS gaat in mei flink veranderen. Het wordt eigentijdser, bedient meer de jongere doelgroep, de nieuwslezer blijft staan en de taal wordt menselijker, meer de spreektaal. Hier het bericht.

Ik houd mijn hart vast: menselijker, meer de spreektaal. Krijgen we de RTL-isering of de SBS-ering, zeg maar de Helga van Leurisering? Het nieuws verklaard voor kleuters, andere kinderen en ongeletterden? Popi-Jopi-taal. Weg met de bijzin en de nuance. De spreekwoorden en gezegden-retoriek van Wilders? De taal van het weekendkrantje en niet van de bijlagen van de Volkskrant en NRC? 

Menselijker moet het Journaal ook. De nieuwslezer mag niet zijn/haar mening geven, maar je mag wel merken of hij/zij geschokt, verdrietig, verontwaardigd of blij is door er een bepaald gezicht bij te trekken vooraf of achteraf. De nieuwslezer als anchorman, een persoonlijkheid en geen robot. 

Prima. Mijn vrouw en ik kijken graag om 17.15 uur naar het ZDF, naar Hallo Deutschland. De anchor woman is Yvonne Ransbach. Zij is super charmant, ziet er goed uit en heeft een heerlijke glimlach. Maar het leukste is dat zij het nieuws menselijker maakt. Bij een frontale botsing met dodelijke afloop kijkt ze heel bezorgd en ze schudt na afloop van het bericht als een verdrietige moeder haar mooie hoofdje. Bij leuk nieuws straalt ze ook. Die mimiek maakt het nieuws een stuk menselijker. Dus prima als wij weten dat Sacha de Boer ook maar een mens van vlees en bloed is en ook haar zorgen heeft, verontwaardigd is of straalt bij een opleukertje.