Als zeer jong provinciaaltje bestelde ik op het Kijkduinse strand: "Een builtje (zakje) patat." Waarop de frietboer vroeg: "Een zakje friet?" "Ja,"knikte ik beschaamd.
Hier een overzicht van alle soorten friet/patat
Friet is er in verschillende diktes vanaf 6 mm tot wel 15 mm.
Belgische frieten
Zak diepvriesfrieten
Fish and chips
De frieten worden twee keer gebakken. Een eerste keer gaan de frieten het frituurvet of frituurolie (van ongeveer 160°C) in om voorgebakken te worden. Tijdens die voorbak (5 à 6 minuten) wordt de rauwe aardappel vooral gekookt en niet zozeer gebakken, waardoor de aardappel een groot gedeelte van zijn vocht verliest. Na die voorbak laat men de frieten een half uur rusten, waarna ze in frituurvet (of -olie) van 180°C gebakken worden tot ze een mooie goudbruine kleur hebben. Voorgebakken frieten ("diepvriesfrieten") zijn verkrijgbaar die dan nog maar één keer gebakken hoeven te worden.
Belgische frieten hebben meestal een dikte van 10 tot 13 mm.
Franse pommes frites
Franse allumettes zijn zeer dunne patates frites die eenmalig gebakken worden (in tegenstelling tot andere friet die eerst wordt voorgebakken op een lagere temperatuur).
Tijdens het begin van de Irakoorlog is er in Amerika sprake van geweest om de naam 'Frans' te veranderen in 'Freedom', omdat Frankrijk tegen de oorlog was.
Engelse Chips
Engelse chips zijn dikker dan de Belgische friet en worden vaak gewoon in de pan gebakken in plaats van gefrituurd. Meestal heeft het vet ook een lagere temperatuur dan in Nederland en België, waardoor de Engelse friet niet dichtschroeit en daardoor meer vet opzuigt ("soggy chips"). In het Verenigd Koninkrijk is het de gewoonte friet te bestrooien met (malt) azijn en te eten met vis: fish & chips is er ongemeen populair als fastfood.
Raspatat
Raspatat is een soort patat uit geperste aardappelpuree.
Steppegras
Steppegras is een zeer dunne friet, vandaar dat de naam afgeleid is van gras. De friet wordt als een hoopje bovenop de steppegrassaus (een soort Provençaalse saus) overgoten stuk vlees geserveerd. Dit gerecht is gepatenteerd door Jean Ceustermans, restauranthouder in Leopoldsburg.
friet-stro of stro aardappelen
frietstro is ook een zeer dunne friet van 1,5 mm dik en wordt in één keer gebakken zoals de Franse 'pommes allumettes'.
Friet met bijgerechten en sauzen
Eten de Britten hun friet veelal met azijn of met ketchup en kennen Amerikanen vrijwel niets anders dan ketchup om de frieten in te dopen, in de Lage Landen is er een ware frietsaus-cultuur.
Friet met sauzen in Nederland
Friet wordt vaak gegeten als snack in bepaalde combinaties met sauzen. Deze samenstellingen hebben soms kleurrijke namen, die vaak sterk regionaal bepaald en bekend zijn. In Vlaanderen worden frieten meestal besteld als "een pakje met x" of "een grote/kleine (friet) met x", in Nederland zijn combinaties van sauzen vaak (regionaal) bekend onder specifieke benamingen:
Friet met
Friet met is friet met mayonaise. In Nederland serveren de meeste snackbars tegenwoordig fritessaus, omdat dat goedkoper is (gezien het minder olie bevat) en de emulsie langer houdt op de warme frieten. Dit wordt door de meeste klanten niet als problematisch ervaren, ook omdat fritessaus als minder ongezond wordt beschouwd door het lagere vetgehalte. Ondanks de duidelijke smaakverschillen worden in de meeste (Nederlandse) snackbars 'mayonaise' en 'fritessaus' vaak als synoniem gezien. In België echter blijft het gebruik van mayonaise onaangetast.
Patatje rotzooi
Patatje rotzooi is friet met pindasaus, mayonaise, currysaus en uitjes. Het wordt ook wel patatje ziekenhuis genoemd.
Friet speciaal
Friet speciaal is friet met mayonaise, (curry)ketchup en uien. In Nederland wordt de curry soms vervangen door tomatenketchup maar meestal kan er gekozen worden tussen beide soorten. De term friet speciaal is ook in België bekend. In Bergen op Zoom wijkt men hiervan af door aan het "frietje speciaal" ook nog pindasaus toe te voegen, wat elders bekend staat als "oorlog".
Friet met satésaus
Friet met satésaus is friet met pindasaus (ook wel bekend als satésaus). Dit wordt in de volksmond ook wel aangeduid met friet saté of patatje pinda.
Patatje halfom
Patatje halfom is friet met piccalilly en mayonaise. Deze combinatie van sauzen is over het algemeen niet erg bekend onder de naam "halfom". Deze term wordt wel erkend in Zuid-Holland en het westen van Noord-Brabant, maar dat verschilt van plaats tot plaats.
Patatje flip
Patat flip is friet met pindasaus en mayonaise, met uitjes wordt het in sommige regio's een patatje oorlog genoemd.
Patatje oorlog
Patatje oorlog verschilt per regio, kan zijn:
a) friet met pindasaus en mayonaise, naar keuze nog aangevuld met rauwe (gesnipperde) uitjes.
b) friet met mayonaise, ketchup, currysaus, pindasaus en uien.
c) friet met mayonaise, pindasaus, currysaus en rauwe (gesnipperde) uitjes, maar zonder ketchup.
In België is een "Friet oorlog" friet met stoofvleessaus, mayonaise en ketchup.
De toevoeging oorlog is een verwijzing naar het slordige toevoegen van de ingrediënten, alsof het om een slagveld gaat. Ook de toevoeging van curry (in het verleden vaak ketchup) zal in het ontstaan van de naam hebben bijgedragen en zo bezien een lugubere naam. Er waren nog wel andere namen voor dit recept in omloop, die een even nare connotatie hebben, zoals het patatje overweg. Er is getracht een minder lugubere benaming in te voeren ('frietje feest'), maar dit sloeg in het geheel niet aan.
Patatje feest
Patatje feest is een na de Tweede Golfoorlog ingevoerde politiek correcte benaming van patatje oorlog.
Ook werd er in 1998 gepoogd de naam van patatje oorlog in patatje feest om te dopen. De gebruikelijke aanduiding is echter nog steeds patatje oorlog.
Patatje vrede
De aanstootgevende naam van het patatje oorlog heeft er bij enkele snackbars toe geleid dat zij de lokale patat oorlog omgedoopt hebben in een patatje vrede.
Patatje Peeters
Patatje Peeters is patat met ketchup en mosterd. Het best is hiervoor een vrij scherpe Dijon mosterd te gebruiken om de zoete smaak van de tomatenketchup het hoofd te bieden. Het Patatje Peeters is ook wel bekend onder de naam "Frietje Mediterranee."
Patat Chillimayo
Patat Chillimayo is een frietje geserveerd met een saus van mayonaise en chilisaus ('vlammensaus'). Deze saus kan het beste gemaakt worden met drie delen romige mayonaise en één deel chilisaus. De pittige chilisaus maakt dat de mayonaise een licht pittige en zoete smaak krijgt. Dit wordt ook wel een patatje Timsalabim genoemd.
Patat Samurai
Patat Samurai is een scherpere variant op de chillimayo. Het frietje wordt geserveerd met een saus van mayonaise en sambal.
andere sauzen
Andere toevoegingen die ook wel worden aangeduid als patat met zijn andalouse, tartaar, piccalilly, Joppiesaus en ketchup (curry of tomaten)
Friet met bijgerechten:
Friet Super / "Supertje"
Een supertje of friet(je) super is de naam voor een frikandel met friet die in één bakje geserveerd worden. Deze variant van het frietje is bekend in sommige delen van Noord-Brabant en Gelderland; op sommige locaties wordt de frikandel vervangen door een gehaktbal of een andere snack. Een supertje is doorgaans iets goedkoper dan een friet met een losse snack erbij.
De bekendste vorm van een supertje is het "supertje speciaal". Rondom Tilburg, 's-Hertogenbosch en Oss krijgt men dan curry, mayonaise en uien erbij. In Bergen op Zoom betekent "speciaal" dat men er naast de curry, mayonaise en uien ook nog pindasaus bij krijgt.
Frietje "ALA"
Benaming die veel in Nederlands Limburg voorkomt (regio Venlo) voor een Frikandel met zuurvlees, bedekt met friet speciaal.
Friet Waterfiets
Een waterfiets of "friet(je) waterfiets" is een vooral Nijmeegse variant op het supertje. Deze populaire snack bestaat uit twee frikandellen, bedekt met friet. Daarbovenop zijn mayonaise (of frietsaus), curry en uitjes gedaan, en bij correcte uitvoering van deze snack zit bovenop de sauzen nog een klein schepje friet.
Friet Catamaran
Een Catamaran bestaat uit een frietje speciaal met daarboven aan de zijkanten twee frikandellen speciaal. Deze Catamaran is vooral bekend in Noord-Brabant.
Friet saté
Friet saté is friet met saté.
De term wordt ook gebruikt voor een patat met pindasaus.
Patatje stoofvlees
Patatje stoofvlees, ook wel genoemd "Frietje Stoof" is, zoals de naam al zegt, friet met stoofvlees/hachee, behalve in Vlaanderen, waar het "friet met stoofvlees" of "friet met stoverij" genoemd wordt, wordt het in Nederland ook in Noord-Brabant, Limburg en delen van Gelderland geserveerd. Een variant is het Limburgse 'frietje zuurvlees'.
Kapsalon
De Kapsalon is een vrij recente toevoeging, oorspronkelijk uit Rotterdam, maar nu bij steeds meer snackbars- en dönerzaken te verkrijgen. Kapsalon bestaat uit een aluminium bakje met patat, kebab, en kaas. Dit wordt gegrild, waarna salade en sauzen naar keuze worden toegevoegd (vaak knoflooksaus en sambal). Vaak is er ook de keuze om er een ander grillproduct als falafel of kebab bij te bestellen.
Friet Pita
Friet Pita bestaat uit een bakje friet met shoarma of gyros, groenten en looksaus.
Mitraillette
Een Mitraillette is een broodje met daarop frieten, één of meerdere sauzen en een snack uit het assortiment van de desbetreffende frituur, meestal een hamburger. Een Mitraillette komt hoofdzakelijk in België voor. De Franse variant, met stokbrood, heeft regelmatig kebab als bijgerecht.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten